renovatie stedenwijk Noord / almere

Een gezamenlijke uitgave van:
Mateboer bouw BV / woningstichting Goedestede / 19 Het Atelier Architecten

Rob Moritz, Erik van Scheijndel / 19 Het Atelier Architecten / Zwolle

Architectenbureau 19HetAtelier uit Zwolle is verantwoordelijk voor het ontwerp van het renovatieplan. Bij de voorbereidende bezoeken aan de wijk sprong de uiteindelijk gekozen vorm - de Amsterdamse School van Berlage - er voor de projectarchitecten direct uit. Rob Moritz, verantwoordelijk voor het design: 'in wezen was de Amsterdamse School al in het oorspronkelijke plan duidelijk aanwezig. Het ontwerp was krachtig en onderscheidend, de bemerkingen die er te maken zijn en daarmee de redenen voor de renovatie, zitten vooral in de toenmalige uitvoering. Bij het bespreken van de voorwaarden kwamen we al snel voor ingrijpende keuzes. De voorgenomen isolatiemaatregelen bijvoorbeeld hebben geleid tot het ontwerpen, testen en (onafhankelijk) goedkeuren van het inmiddels bekende Almere-formaat baksteen'. In totaal worden bij de complete renovatie zo'n vijf miljoen stenen van dit formaat gebruikt. Eric van Scheijndel, vanuit het architectenbureau verantwoordelijk voor het technische ontwerp: 'onze keuze voor een eigentijdse versie van de Amsterdamse School gaf ons voldoende uitdagingen. Zo hebben we onze oorspronkelijk opzet van hardhouten kozijnen opgegeven voor de meer duurzame en onderhoudsvriendelijker variant in aluminium. We hebben net zo lang gezocht tot we de leverancier hadden gevonden die onze ideeën kon uitvoeren in aluminium, een duurzaam materiaal. De samenwerking tussen alle partijen is uniek'.
Het bureau heeft de complete wijk vooraf uitgetekend. Rob Moritz: 'ons uitgangspunt is altijd geweest dat elk huis, elke straat, elk blok, deel uitmaakt van een totaalcompositie. Toch wilden we de verschillende provincies onderling herkenbaar maken, terwijl de wijk als geheel ook een eigen identiteit moest krijgen. Zo zijn we op het idee van de gevelornamenten gekomen. Dat is overigens ook een herkenbaar en onderscheidend element binnen de Amsterdamse School'. Opdrachtgever woningstichting Goedestede was direct enthousiast over het idee en zo hebben we beeldend kunstenares Annet van der Kamp aan het projectteam toegevoegd.

Annet van der Kamp / Kunstenaar, ontwerpster gevelkunstwerken / Zwolle

Vanuit het oorspronkelijke idee dat er gevelornamenten dienden te worden opgenomen als onderscheidend en tegelijk bindend element tussen de drie provincies, is beeldend kunstenares Annet van de Kamp uit Zwolle aan de slag gegaan. 'Als kunstenaar zoek je naar verbinding met de architectuur en de beleving van de gebruikers. Ik heb toen lang nagedacht over de verschillende elementen en kenmerken van de provincies. Oorspronkelijk was het idee om de betreffende provincie in reliëf aan te geven, met daarbij een goudkleurige stip waar de betreffende plaats op de kaart is terug te vinden. Dat bood in mijn ogen te weinig meerwaarde. Uiteindelijk zijn we uitgekomen op vier verschillende stenen per provincie: één waarop de provincienaam staat aangegeven en drie stenen die weergeven waar de provincie voor staat: de aarde, wat groeit erop en wat leeft er. Zo heeft Groningen bijvoorbeeld voren, graan en zwaluwen gekregen'. De stenen ( vijfhonderd stuks in totaal ) worden volgens een vooropgezet plan in de verschillende wijken in de gevels aangebracht. 'Het zijn stuk voor stuk kunstwerken, oorspronkelijk uitgevoerd in kleireliëf en vervolgens in een mal gegoten met zandkleurig beton. Het bijzondere aan dit project is dat er vanaf het eerste moment 100% draagvlak was voor dit onderdeel. Er is nooit een discussie geweest over het nut of de kosten, iedereen besefte direct de meerwaarde. De reacties van bezoekers en bewoners op de gevelstenen kunstwerken zijn dan ook zonder uitzondering positief'.

Annet van der Kamp ' Mijn grootste uitdaging was de essentie van elke provincie in drie reliëfstenen te definiëren.'